همان طور که در مقالات گذشته گفته شد در اعصار گذشته از ورق گالوانیزه برای ساخت وسایل تزئینی و همچنین در ساخت در و پنجره برای محافظت در برابر عوامل مخرب مانند باد و باران استفاده می شد. با گذشت زمان، مزایای استفاده از ورق گالوانیزه مانند صرفه جویی در زمان و هزینه، استحکام بالا، سرعت مونتاژ سریع و … باعث شد که این آلیاژ در بسیاری از کاربردها به طور گسترده مورد استفاده قرار گیرد و به بخشی جدایی ناپذیر از زندگی روزمره ما تبدیل شود. ورق گالوانیزه مقاومت و استحکام بالاتری نسبت به ورق های معمولی دارد. در واقع ورق گالوانیزه دارای یک لایه محافظ از فلز روی است که به عنوان نوعی تقویت کننده نیز عمل می کند و باعث افزایش مقاومت فشاری و کششی فولاد می شود. در زندگی روزمره بارها به کلمه گالوانیزه برخورد کرده ایم و با محصولات مختلف آن مانند ورق گالوانیزه آشنا هستیم. در این مقاله تصمیم داریم با نگاهی میکروسکوپی و علمی به مفهوم گالوانیزه و تاثیر آن را بر طول عمر قطعات فولادی ارزیابی کنیم. بدین منظور و طی این مقاله علاوه بر تعریف گالوانیزه، به مفهوم خوردگی و دلایل اهمیت آن، مفهوم پوشش، انواع پوشش های مدرن، انواع پوشش گالوانیزه و کاربردهای گالوانیزه می پردازیم.
فرآیندهای پوشش بسیار گسترده هستند و می توانند به صورت جامد، مایع، گاز و حتی پلاسما انجام شوند. این پوششها میتوانند با فلز واکنش دهند، در آن نفوذ کنند یا فقط بدون واکنش روی سطح فلز بنشینند. هر کدام از این موارد مکانیسم خاص خود را دارند که در این مقاله از ذکر آن خودداری می کنیم. از مهم ترین پوشش های دنیا می توان به موارد زیر اشاره کرد:
وب سایت فولاد ۳۶۹ یکی از وب سایت های داخلی است که ورق های روکش دار زیادی از جمله ورق گالوانیزه، ورق قلع اندود و ورق آلوزینک تولید می کند. ورق گالوانیزه یکی از بهترین ورق های موجود در بازار می باشد که به طور گسترده مورد استفاده کارخانه ها، صنایع بزرگ و کوچک و مصرف کنندگان قرار می گیرد.
در این قسمت قصد داریم شما را با چند کاربرد ورق گالوانیزه آشنا کنیم. همانطور که اشاره کردیم ویژگی های این محصول باعث شده تا در صنایع مختلف مورد استفاده قرار گیرد.
یکی از چشمگیرترین کاربردهای این ورق مقاومت بالای آن در برابر زنگ زدگی و خوردگی است. ورق های فولادی گالوانیزه کاربردهای زیادی دارد که در زیر به چند نمونه دیگر اشاره می کنیم.
اگر شما هم به بازار آهن آلات می روید و از فروشنده می پرسید که فلان ورق گالوانیزه چه فایده ای دارد و او نمی داند، بهتر است با انواع آن آشنا شوید تا بدانید هر ورق گالوانیزه چه کاربردی دارد. این ورق ها از نظر تشکیل کریستال های گالوانیزه و بسته به سرعت سرد شدن ورق و میزان روی در سه دسته بدون گل، گل کوچک و گل بزرگ دسته بندی می شوند. این گل ها به دلیل وجود ناخالصی در سطح مذاب در هنگام تبلور در صفحه سرد ایجاد می شوند و با چشم غیر مسلح قابل مشاهده هستند. هر چه مقدار این گل ها کمتر باشد، کیفیت ورق گالوانیزه بالاتر است.
ترکیبات خاصی لایه آلیاژ آهن-روی را تشدید می کند که در نهایت به پوشش گالوانیزه به جای ظاهری روشن، ظاهری خاکستری و مات می دهد. مقاومت به خوردگی این پوشش خاکستری تیره و مات معادل مقاومت در برابر خوردگی پوشش است. از آنجایی که واکنش گالوانیزه یک فرآیند نفوذ است، هر چه دما بالاتر و زمان غوطه وری بیشتر باشد، لایه های آلیاژی ضخیم تری تشکیل می شوند. واکنش مانند سایر فرآیندهای نفوذ در مراحل اول به سرعت پیش می رود و با رشد لایه های آلیاژی ادامه می یابد و با ضخیم شدن آن ها سرعت آن کاهش می یابد. ضخامت خارجی ترین لایه روی به شدت به سرعت خروج نمونه از حمام روی بستگی دارد. برداشتن سریع نمونه از حمام روی منجر به پوشش ضخیمتر روی میشود. برای رعایت استانداردهای خاص، برای اندازه گیری ضخامت پوشش، لازم است چندین نقطه اندازه گیری شود و سپس میانگین آن ها به عنوان ضخامت نهایی پوشش در نظر گرفته شود.
هر محصول فولادی کامل نیست. درست است که محصول گالوانیزه بسیار بادوام و برای استفاده در اکثر صنایع از جمله نفت و گاز، کشتی سازی، ساختمان سازی و خودروسازی مفید است، اما این محصول کامل نیست. البته این عیوب به هیچ وجه از اهمیت استفاده از ورق گالوانیزه نمی کاهد. این ورق ها برای شکل دهی و جوشکاری مناسب هستند اما در حین جوشکاری این محصول به دلیل وجود عنصر روی در سطح این ورق فولادی گاز سمی تولید می شود. بنابراین چون استنشاق مکرر این گاز به مدت طولانی باعث ایجاد بیماری ها و سرطان ریه می شود، استفاده از ماسک مخصوص هنگام جوشکاری ورق گالوانیزه به شدت توصیه می شود.
در ایران اکثر این محصولات با ضخامت بین 80 تا 150 میکرون بر اساس استانداردی به نام ISO1460 ساخته می شوند. این استاندارد میزان روی در سطح ورق گالوانیزه را تعیین می کند. به عنوان مثال پوشش روی 80 به این معنی است که در هر متر مربع ورق گالوانیزه تنها 80 گرم روی وجود دارد. اما گالوانیزه های وارداتی دارای لایه پوششی بین 160 تا 200 میکرون هستند بنابراین قیمت بالایی دارند و از کیفیت بهتری نیز برخوردار هستند. یکی از دلایلی که تولیدات داخلی این میزان پوشش روی را ندارند، تقاضا برای مقدار کمی از این پوشش بر روی ورق گالوانیزه است، به طوری که ساختار نهایی ارزان تر شود، اما در هنگام فروش به قیمت ورق گالوانیزه درجه یک به فروش می رسد.
تغییرات قیمت ها متاثر از عوامل فنی و فناوری مربوط به تولید محصول و شرایط اقتصادی جامعه و بازارهای جهانی است. از جمله عواملی که می تواند بر قیمت ورق گالوانیزه تاثیر بگذارد عبارتند از:
قیمت این محصول مانند دیگر آهن آلات به نوسانات ارزی وابسته است و به همین ترتیب نمودار قیمت آنلاین ورق گالوانیزه ثابت نیست. از طرف دیگر میزان تقاضا برای این ورق بالا است و در صورتی که به میزان کافی عرضه نشود، افزایش قیمت این ورق ها را شاهد خواهیم بود. قیمت آنلاین مواد اولیه، وقایع سیاسی و اقتصادی و قیمت فولاد در بازارهای جهانی از دیگر فاکتورهای موثر بر قیمت آنلاین ورق گالوانیزه هستند. برای اطلاع از قیمت روز ورق گالوانیزه می توانید به جداول قیمتی وب سایت رسمی فولاد ۳۶۹ مراجعه کنید.
همانطور که در این مقاله اشاره شد ورق های گالوانیزه تحول بزرگی در صنایع مختلف ایجاد کرده است. قبل از پیدایش ورق های گالوانیزه از آهن استفاده می کردند که استفاده از آهن در شرایط مرطوب امکان پذیر نبود. همچنین خیلی زود خورده و زنگ میزد. اما امروزه ورق های گالوانیزه به طور گسترده در صنایع مختلف مورد استفاده قرار گرفته و مورد توجه اکثریت عموم قرار گرفته است. ورق های گالوانیزه کاربرد فراوانی در ساختمان سازی و صنعت دارند و مهمترین ویژگی آن ها مقاومت در برابر زنگ زدگی و خوردگی می باشد. این نوع ورق ها بر اساس روش تولید، شکل دهی و درصد روی مصرفی در آن ها دارای انواع مختلفی هستند و بسته به نوع پروژه باید مناسب ترین ورق گالوانیزه را انتخاب کرد. همچنین راه تشخیص ورق های گالوانیزه ظاهر شفاف، براق، صاف و صیقلی بودن آنهاست.
ورق های گالوانیزه یکی از مهم ترین انواع ورق های فولادی هستند که در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می گیرند. به طور معمول، تمام ورق های فولادی مقاومت نسبتا خوبی در برابر زنگ زدگی دارند. اما این مورد به گونه ای نیست که بتوان از آن ها در محیط های مرطوب استفاده کرد. در صورتی که ورق های گالوانیزه دارای این ویژگی بوده و مقاومت بسیار خوبی در برابر زنگ زدگی و خوردگی دارند. دلیل اصلی مقاوم بودن ورق های گالوانیزه در برابر زنگ زدگی پوشش فلز روی در سطح آنهاست. البته بسته به اینکه این ورق ها از چه روش هایی ساخته شده اند و در تولید آن ها چه استانداردهایی رعایت شده است، مقاومت متفاوتی در برابر خوردگی و زنگ زدگی خواهند داشت.
ورق گالوانیزه یا آهن گالوانیزه به ورق هایی اطلاق می شود که به روش نورد گرم تهیه می شوند و لایه نازکی از عنصر فلز روی بر روی سطح بیرونی ورق کشیده می شود تا مقاومت آن در برابر زنگ زدگی و خوردگی افزایش یابد. همچنین، هر چه میزان فلز روی استفاده شده در سطح ورق بیشتر باشد. درصد پوشش ورق و در نهایت مقاومت ورق در برابر عوامل محیطی مانند زنگ زدگی و خوردگی افزایش می یابد. رایج ترین ورق های موجود در بازار ایران دارای روکش هایی با ضخامت های بین ۸۰ الی ۱۵۰ میکرون می باشند که بر اساس استاندارد ISO1460 ساخته شده اند. در حالی که ورق های وارداتی دارای پوشش هایی با ضخامت های بین 200-160 میکرون می باشند. عمر مفید ورق گالوانیزه به نوع ورق و روش ساخت آن، کیفیت ورق و محیط و شرایط کار بستگی دارد و در صورت رعایت موارد ذکر شده، ورق های گالوانیزه ۲۰-۳۰ سال و حتی تا ۵۰ سال عمر می کنند.
می توان گفت که ورق گالوانیزه در سال ۱۷۴۲ به طور رسمی وارد بازار شد، زمانی که شیمیدان فرانسوی به نام ملوین روشی را برای پوشاندن آهن با فرو بردن آن در آهن مذاب در سمیناری پیشنهاد کرد. در سال ۱۸۳۶، سورل که شیمیدان فرانسوی نیز بود، روش دیگری را برای پوشش آهن با روی پیشنهاد کرد به گونه ای که پس از تمیز کردن آن با اسید سولفوریک و غوطه ور کردن آن در کلرید آمونیوم به دست آمد. بنابراین فرآیند گالوانیزه، در میان صدها روش موجود برای حفاظت در برابر خوردگی در ۱۴۰ سالی که پشت سر گذاشته ایم، موفقیت تجاری غیرقابل انکاری کسب کرده است.
برای انجام عملیات گالوانیزه کردن در مقایسه با سایر روش های رایج جلوگیری از خوردگی، هزینه کمتری نیاز خواهد بود.
حتی در شرایطی که گالوانیزه نسبت به سایر روش های جلوگیری از خوردگی گران تر است، به دلیل عدم هزینه تعمیرات، اجرای آن توصیه می شود.
استانداردهای مختلف در مورد ورق های فولادی گالوانیزه بحث ایجاد پوشش های نازک را مطرح می کند و این نشان دهنده قابل اعتماد بودن طول عمر و عملکرد لایه روی برای مصرف کننده است.
طول عمر ورق های روکش شده روی در محیط های کاملا خورنده حدود ۲۰ تا ۳۰ سال است.
پوشش ایجاد شده از طریق گالوانیزه به دلیل داشتن ساختارمتالورژیکی خاص، مقاومت خوبی در برابر آسیب های مکانیکی، سایش و خوردگی خواهد داشت.
پوشش ایجاد شده می تواند تمامی نقاط و سطوح فولادی اعم از گوشه ها، مکان های کوچک و فرورفتگی ها را پر کرده و از خوردگی آن ها جلوگیری کند. در این زمینه هیچ پوششی بهتر از پوشش گالوانیزه عمل نخواهد کرد.
از آنجایی که پوشش های گالوانیزه در فولاد نفوذ کرده و به عنوان کاتد عمل می کنند، به همین دلیل قادر خواهند بود از برخی مقاطع سطح فولاد در برابر آسیب های محیطی و خوردگی محافظت کنند.
در صورت نیاز به استفاده از ورق های گالوانیزه در محل، نیازی به صرف زمان برای آماده سازی سطح، رنگ آمیزی یا بازرسی نیست.
پوشش گالوانیزه را می توان به راحتی و بدون نیاز به هیچ گونه آزمایش مخرب و فقط از طریق چشم کنترل و بازرسی کرد (تست های تخریبی در شرایط خاصی که نیاز به ارائه ضمانت کنترل کیفیت دارد مورد نیاز است).
فرآیند گالوانیزه کردن ورق ها بستگی به شرایط آب و هوایی ندارد.
ورق گالوانیزه در صنایع مختلف کاربرد فراوانی دارد که تعداد آن ها بسیار زیاد است. از تولید لوازم خانگی و صنایع برق و الکترونیک گرفته تا صنایع بزرگ مانند خودروسازی، تجهیزات ترافیکی و ساختمان های صنعتی همگی از ورق های گالوانیزه استفاده می کنند. از مهمترین کاربردهای ورق گالوانیزه می توان به موارد زیر اشاره کرد:
ورق های گالوانیزه در بسیاری از لوازم خانگی مانند یخچال، کولر، ماشین لباسشویی، ماشین ظرفشویی و … استفاده می شود که دلیل اصلی استفاده از این ورق ها در دستگاه های حساس مانند فریزر، یخچال، تهویه مطبوع و کانال های تهویه است. در واقع وجود محیط های مرطوب و خورنده است که به سرعت ورق های آهنی بدون پوشش را از بین می برد.
در صنعت الکترونیک نیز از این محصول برای انواع سیم کشی، تولید قطعات روکش و … استفاده می شود.
در صنعت خودرو از ورق های گالوانیزه برای تولید قطعات درب استفاده می شود.
در ساختمان سازی از ورق های گالوانیزه برای ساخت ساندویچ پانل استفاده می شود.
در حال حاضر اکثر گارد ریل ها در طرح های ترافیکی با گالوانیزه ساخته می شوند.
سیلوها که انباری برای نگهداری مواد غذایی انسان و حیوان هستند در دو نوع بتنی و فلزی وجود دارد و نوع فلزی آن از ورق گالوانیزه می باشد. این ورق های گالوانیزه با تکنولوژی رول فرمینگ تولید می شوند. استفاده از ورق گالوانیزه در ساخت سیلو مزایای بسیاری دارد که برخی از آن ها عبارتند از:
بعد از این یک توضیح کوتاه در مورد چیستی ورق گالوانیزه، نوبت آشنایی با انواع روش های گالوانیزه می باشد. امیدواریم تا این لحظه توانسته باشیم اطلاعات تکمیلی در مورد ورق های گالوانیزه به شما ارائه کرده باشیم.
یکی از انواع روش های گالوانیزه، روش گالوانیزه گرم است که در آن فلز را در حوضچه ای از فلز مذاب فرو می برند. در فرآیند گالوانیزه به این روش، ابتدا سطح فلز به صورت دستی یا ماشینی و یا شیمیایی به طور کامل تمیز می شود تا از امکان برقراری پیوند محکم بین فلز و روی اطمینان حاصل شود. سپس فلز در یک وان مذاب قرار می گیرد تا یک پیوند متالورژیکی بین دو فلز ایجاد شود. مزایای این روش گالوانیزه عبارتند از: مقرون به صرفه بودن، سرعت عمل بالا، قابل استفاده برای فلزات با اشکال پیچیده.
یکی دیگر از روش های گالوانیزه، روش پیش گالوانیزه است که بسیار شبیه به روش گالولنیزه گرم است. این نوع فرآیند گالوانیزه در کارخانه های فولادسازی و معمولاً روی فلزاتی که از قبل شکل خاصی دارند انجام می شود. در این روش ورق های فلزی در طول فرآیند تمیزکاری نورد می شوند. سپس این فلز از یک حوضچه داغ روی عبور می کند و سپس به حالت اولیه خود باز می گردد. مزیت این روش این است که حلقه های فولادی نورد شده بزرگ را می توان به سرعت در مقایسه با روش نورد گرم به شکل یکنواخت تری گالوانیزه کرد. عیب این روش گالوانیزه این است که وقتی فلز به حالت اولیه باز می گردد قسمت هایی از آن خالی از روی می ماند. این بدان معنی است که وقتی یک حلقه بزرگ از ورق فولادی به قطعات کوچکتر بریده می شود، لبه ها (محل برش فلز) گالوانیزه نمی شوند.
یکی دیگر از روش های گالوانیزه، الکترو گالوانیزه است. در این فرآیند، وان روی وجود ندارد، اما جریان الکتریکی در محلول الکترولیتی استفاده میشود که در آن یونهای روی به فلز پایه منتقل میشوند. در این روش یون های روی که دارای بار مثبت هستند با روش الکتریکی به فلز روی تبدیل می شوند و بر روی فلز پایه ای که بار مثبت دارند رسوب می کنند. مشابه روش پیش گالوانیزه کردن، روش الکتروگالوانیزه نیز به طور مداوم بر روی ورق فولادی نورد شده اعمال می شود. یکی از مزایای این روش یکنواختی و دقت ضخامت لایه فلز روی در سطح فلز پایه است. یکی از معایب این فرآیند این است که لایه گالوانیزه به دست آمده معمولاً در مقایسه با روش گالوانیزه گرم نازک تر است و در نتیجه مقاومت کمتری در برابر خوردگی دارد، زیرا هر چه مقدار روی کمتر باشد، راحت تر خراشیده می شود و فلز پایه بیش از حد آسیب می بیند.
گالوانیزه کردن فرآیندی زمان بر و حساس است. بنابراین متخصصین ورق های فولادی را با دو روش گالوانیزه گرم و ذوب تولید می کنند. روش انجام این فرآیند بدین صورت است که ابتدا ورق را با پوشش فلز روی پوشانده و سپس در کوره های مذاب قرار می دهند. محصول این فرآیند آهن مذاب (آلیاژی از روی و آهن) خواهد بود.
قیمت روز ورق گالوانیزه بستگی به کیفیت ورق گالوانیزه تولیدی و ضخامت آن دارد. البته نوسانات بازار تاثیری در قیمت ورق گالوانیزه ندارد. یکی از نکات مهم برای خریداران ورق گالوانیزه انتخاب برند ورق گالوانیزه و کارخانه سازنده آن، نوع استفاده و مصرف می باشد. به عنوان مثال، در محیط هایی که با آب در تماس هستند، باید از ضخامت پوشش روی که از زنگ زدگی جلوگیری می کند اطمینان حاصل کرد. در صورت استفاده از ورق گالوانیزه در سقف ها و وسایل تزئینی باید به ظاهر ورق توجه شود. ورق گالوانیزه از نظر ظاهری به دو صورت رول (فرم) و ورق (ورقه) وارد بازار می شود. ورق های گالوانیزه نورد در عرض های ۱۰۰۰ و ۱۲۵۰ میلی متر تولید و عرضه می شود. ابعاد ورق گالوانیزه و قیمت رول ورق گالوانیزه بر اساس ورق فابریک و ورق آبکاری متفاوت است.
همانطور که گفته شد قیمت آنلاین ورق گالوانیزه به کیفیت سازنده و نوع و ضخامت آن بستگی دارد. قیمت ورق گالوانیزه تحت تاثیر نوسانات ارزی نیست و با افزایش قیمت ارز و دلار بیشتر شده است. دلیل این امر این است که با افزایش قیمت دلار صادراتی، بازار داخلی با کمبود محصولات مواجه می شود. علاوه بر این، قیمت مواد اولیه ورق گالوانیزه افزایش یافته و قیمت نهایی آن را تحت تاثیر قرار می دهد. قیمت ورق گالوانیزه را می توانید به صورت آنلاین در سایت مشاهده نمایید. همچنین می توانید برای مشاوره جهت پیش بینی و بررسی قیمت ورق گالوانیزه در روزهای آتی در بازار با مشاوران متخصص تماس گرفته و از راهنمایی آن ها بهره مند شوید.
فولاد یکی از مواد اصلی مورد استفاده در صنایع مختلف است. با این حال، این فلز مقاومت کمی در برابر خوردگی و زنگ زدگی دارد. گالوانیزه کردن ورق های فولادی راه اصلی افزایش طول عمر این فلز است که به روش های مختلفی انجام می شود. انواع ورق های گالوانیزه بر اساس روش تولید به دو دسته نورد سرد و گرم تقسیم می شوند. روش نورد گرم بیشتر متداول است و ورق های تولید شده با آن به خصوص در صنعت ساختمان کاربرد بیشتری دارد. به طور کلی گالوانیزه که سابقه صنعتی آن به حدود ۲۰۰ سال پیش باز می گردد، شامل قرار دادن یک لایه فلز روی به روی یک ورق فولادی است. در گالوانیزه گرم، این کار با فرو بردن ورق در وان روی مذاب انجام می شود. این فرآیند ساده، مقرون به صرفه و سریع است. از مهم ترین خواص ورق گالوانیزه می توان به طول عمر بالا تا ده ها سال، ظاهر زیبا و قیمت مقرون به صرفه اشاره کرد. پیشنهاد می شود قبل از خرید این محصول، قیمت آن را از سایت فولاد ۳۶۹ استعلام نمایید.